พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ] 2. นัปปฏิปัสสัมภนวรรค
อุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ 5 แม้อีกอย่าง สงฆ์ไม่ควรระงับกรรม องค์
5 คือ

1. เป็นอลัชชี 2. เป็นคนโง่เขลา
3. ไม่ใช่เป็นปกตัตตะ 4. ทำการย่ำยีข้อปฏิบัติ
5. ไม่ทำข้อวัตรและสิกขาให้บริบูรณ์

อุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล สงฆ์ไม่ควรระงับกรรม”

คุณสมบัติของภิกษุผู้เข้าสงคราม
[421] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า “ภิกษุผู้เข้าสงคราม เมื่อเข้าหาสงฆ์พึงตั้ง
ธรรมเท่าไรไว้ในตน แล้วเข้าหาสงฆ์ พระพุทธเจ้าข้า”
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “อุบาลี ภิกษุผู้เข้าสงคราม เมื่อเข้าหาสงฆ์พึงตั้งธรรม
5 ประการไว้ในตน แล้วเข้าหาสงฆ์ ธรรม 5 ประการ คือ
ภิกษุผู้เข้าสงคราม เมื่อเข้าหาสงฆ์
1. พึงมีจิตยำเกรง มีจิตเสมอด้วยผ้าเช็ดธุลี เข้าหาสงฆ์
2. พึงเป็นผู้รู้จักที่นั่ง รู้จักการนั่ง
3. ไม่เบียดภิกษุผู้เถระ ไม่ห้ามภิกษุผู้อ่อนกว่าด้วยอาสนะ พึงนั่ง
อาสนะตามสมควร
4. ไม่พึงพูดเรื่องต่าง ๆ ไม่พึงพูดดิรัจฉานกถา
5. พึงกล่าวธรรมเองหรือเชื้อเชิญภิกษุรูปอื่น ไม่พึงดูหมิ่นอริยดุษณีภาพ
อุบาลี ถ้าสงฆ์ทำกรรมที่ควรพร้อมเพรียงกันทำ หากภิกษุไม่ชอบใจในกรรมนั้น
จะทำความคิดเห็นขัดแย้งกันก็ได้ แต่ควรควบคุมความสามัคคีไว้ ข้อนั้นเพราะเหตุไร
เพราะเธอคิดว่า เราไม่ควรแตกต่างจากสงฆ์เลย
อุบาลี ภิกษุผู้เข้าสู่สงคราม เมื่อเข้าหาสงฆ์ พึงตั้งธรรม 5 ประการนี้ไว้ในตน
แล้วเข้าหาสงฆ์”

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 8 หน้า :597 }

พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ] 2. นัปปฏิปัสสัมภนวรรค
องค์ของภิกษุผู้พูดในสงฆ์
[422] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า “ภิกษุประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล เมื่อ
พูดในสงฆ์ย่อมไม่เป็นที่ปรารถนา ไม่เป็นที่พอใจ และไม่เป็นที่ชอบใจของชนหมู่มาก
พระพุทธเจ้าข้า”
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “อุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ 5 เมื่อพูดในสงฆ์
ย่อมไม่เป็นที่ปรารถนา ไม่เป็นที่พอใจ และไม่เป็นที่ชอบใจของชนหมู่มาก องค์ 5
คือ

1. เป็นผู้มีความคิดมืดมน 2. กล่าวอ้างผู้อื่น
3. ไม่ฉลาดในถ้อยคำที่เชื่อมถึงกัน 4. ไม่โจทตามอาบัติในธรรมและ
วินัยอันสมควร

5. ไม่ปรับตามอาบัติในธรรมและวินัยอันสมควร
อุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล เมื่อพูดในสงฆ์ย่อมไม่เป็นที่ปรารถนา
ไม่เป็นที่พอใจ และไม่เป็นที่ชอบใจของชนหมู่มาก
อุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ 5 เมื่อพูดในสงฆ์ย่อมเป็นที่ปรารถนา เป็นที่พอใจ
และเป็นที่ชอบใจของชนหมู่มาก องค์ 5 คือ

1. ไม่เป็นผู้มีความคิดมืดมน 2. ไม่กล่าวอ้างผู้อื่น
3. ฉลาดในถ้อยคำที่เชื่อมถึงกัน 4. โจทตามอาบัติในธรรมและ
วินัยอันสมควร

5. ปรับตามอาบัติในธรรมและวินัยอันสมควร
อุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล เมื่อพูดในสงฆ์ย่อมเป็นที่ปรารถนา
เป็นที่พอใจ และเป็นที่ชอบใจของชนหมู่มาก

องค์ของภิกษุผู้พูดในสงฆ์ อีกนัยหนึ่ง
อุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ 5 แม้อีกอย่าง เมื่อพูดในสงฆ์ย่อมไม่เป็นที่ปรารถนา
ไม่เป็นที่พอใจ และไม่เป็นที่ชอบใจของชนหมู่มาก องค์ 5 คือ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 8 หน้า :598 }